آخرین مطالب
امکانات وب
تفسیر بیتی از حافظ : "مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ / چرا که وعده تو کردیّ و او بجا آورد"
نان جوین خوردن أمیرالمومنین علیه‌السّلام را در تمام مدّت درازای عمر بیان می‌نماید، و حتی اینکه آن حضرت در تمام مدّت عمر ابداً نان گندم نخورد و از نان جوین سیر نشد. مراد از شیخ در این بیت، حضرت آدم علی نبیّنا و آله و علیه السّلام است که وعده ی نخوردن از شجره ی گندم را در بهشت داد ولی به آن وفا نکرد و از امر خداوند سرپیچی نمود و گندم را تناول کرد. و مراد از پیر مغان حضرت أمیرالمومنین علیه‌السّلام است که در تمام مدّت عمر نان گندم نخورد، و وعده عدم تناول از شجره گندم را او ادا کرده و به اتمام رسانید.
این مجموع تفسیر این بیت بود که وی بر سر منبر شرح داد و منبرش را خاتمه داد.
قبل از پایان سال، مرحوم درّی فوت می کند؛ و لهذا در سال بعد، در دهه محرّم در آن مجلس مَدعُوّی که باید حضور داشته باشد، نمی‌تواند شرکت نماید.
درست در سال بعد در دهه محرّم در همان شبی که این جوان سوال را از مرحوم درّی می کند، وی را در خواب می‌بیند که: مرحوم درّی به نزد او آمد و گفت: ای جوان! تو در سال قبل در چنین شبی از من معنی این بیت را پرسیدی و من آن طور پاسخ گفتم. امّا چون بدین عالم آمده‌ام، معنی آن، طور دیگری برای من منکشف شده است:
مراد از شیخ حضرت ابراهیم علیه‌السّلام است، و مراد از پیر مغان حضرت سیّد الشّهداء علیه‌السّلام؛ و مراد از وعده، ذبح فرزند است که حضرت ابراهیم بدان امر خداوند وعده وفا داد، امّا حقیقت وفا را حضرت أباعبدالله الحسین علیه‌السّلام در کربلا به ذبح فرزندش حضرت علیّ أکبر علیه‌السّلام انجام داد.
فردای آن شب، این جوان در آن مجلس معمولی همه ساله مرحوم درّی می‌آید و این خواب خود را بیان می کند. و معلوم است که با بیان این خواب چه انقلابی در مجلس روی داده است.
شعر حافظ معنی اوّلیش معنی عام است؛ یعنی مراد از شیخ همان علمای ظاهرند که از باطن خبری ندارند، و معنی پیر مغان استاد اخلاق و عرفان است که رشته تربیت نفسانی بدست اوست؛ و مراد از وفاء به وعده ننمودن شیخ و انجام وعده پیر مغان، پایبند نبودن برخی از دسته ی اوّل به اصول اعمال و زهد از دنیا، و ملتزم بودن دسته دوم به اصول تزکیه نفس و عدم توجّه به زخارف می‌باشد. امّا معنی دومی را که مرحوم درّی نموده بود، لطیفه ی استنباطی است که دقیق‌تر است؛ و با حفظ معنی اوّل جای خود را می تواند به خوبی نشان دهد. و امّا معنی سومی را که در خواب دیده است، دقیق‌تر از معنی دوم می‌باشد؛ و با حفظ معنی اوّل و همچنین حفظ معنی دوم که به جای خود صحیح می‌باشند، معنی خود را به طور جالب و دلنشین اظهار می کند.
و بنابراین، معانی متضادّی در شعر نیست؛ بلکه این معانی، تو در تو و باطن در باطن است. و همه ی اشعار حافظ از یک رموز خاصّی که حاکی از کنایات بدیعه و اسرار مخفیّه و معانی عمیقه‌ای است حکایت می‌نماید.
برگرفته از کتاب روح مجرد اثر مرحوم علامه آیت الله حسینی تهرانی
هنگامه دل...برچسب : نویسنده : sosan4o بازدید : 72